Recensie van The rag and bone shop. How we make memories and memories make us van de Ierse psychiater Veronica O’Keane. Een ‘uitdragerij’ is een realistische metafoor voor het geheugen. O’Keane excelleert vooral in haar gevalsbeschrijvingen uit de kliniek en laat zien hoe depressies en andere stoornissen zowel de herinnering als de tijdbeleving aantasten.

Recensie van Lithium: A doctor, a drug and a breakthrough van de Amerikaanse psychiater Walter A. Brown. Een hier en daar onthutsend verslag van de van vergissingen en toevalsvondsten aan elkaar hangende ontdekking van het medicijn dat tot op de dag van vandaag het meest effectieve middel tegen bipolaire stoornissen is.

Recensie van Eric Kandel’s The disordered mind. What unusual brains can tell us about ourselves. Kandel probeert de psychoanalyse, de passie uit zijn jeugd, weer in vorm te krijgen door een radicale biologisering van de psychiatrie.

Recensie van Michael Gazzaniga’s The consciousness instinct: Unraveling the mystery of how the brain makes the mind. Een dappere, maar niet helemaal geslaagde poging de band tussen hersenen en geest te verklaren.

Recensie van The science of seeing differently, van Beau Lotto. Zijn prikkelende stelling is dat we niet de realiteit waarnemen, maar zien en horen wat overlevingswaarde heeft.

Recensie van Charles Fernyhough’s boek over de taal waarin we denken, overwegen en herinneren, The voices within: the history and science of how we talk to ourselves.

In memoriam: Oliver Sacks.

Recensie van Anil Ananthaswamy’s The man who wasn’t there: investigations into the strange new sciences of the self (Dutton 2015), een studie van de ‘maladies of the self’.

Recensie van Michael Gazzaniga’s autobiografie Tales from both sides of the brain: A life in neuroscience, Ecco: 2015.

In bestsellers als Het Rosie Project van Graeme Simsion en Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht van Mark Haddon zijn autisten de hoofdpersoon. Zij bepalen – misschien meer nog dan psychiaters – welke voorstelling leken zich maken van wat het betekent om autistisch te zijn. Maar auteurs van romans, schrijft Draaisma in The Psychologist (2014), kunnen allerlei redenen hebben om een autist als hoofdpersoon te kiezen en de literaire stereotypen die zo ontstaan sluiten niet altijd aan bij de klinische realiteit.

Recensie van Suzanne Corkins boek over Henry M(olaison), Permanent present tense (2013), de beroemdste patient uit de geschiedenis van de neurologie.

In 1806 bracht de vermaarde frenoloog Franz Jozeph Gall een bezoek aan Nederland. In Amsterdam en Leiden gaf hij een serie lezingen, die nu voor het eerst vanuit Nederlandse bronnen zijn gereconstrueerd.

Wie aan het syndroom van Capgras lijdt, verkeert in de waan dat zijn dierbaren zijn vervangen door dubbelgangers. In zijn roman De Echomaker geeft Richard Powers een beklemmend beeld van de gevolgen voor die dierbaren.

Al vanaf de film Rain Man (1988) figureren autisten in speelfilms. Ze beschikken daarin altijd over bijzondere talenten: een fotografisch geheugen, een extreem geheugen voor priemgetallen, hoofdrekenen met de snelheid van een computer. Inmiddels worden ook in tv-series en romans autisten opgevoerd. In de Philosophical Transactions of the Royal Society schrijft Douwe Draaisma over de vraag of de stereotypen die zo ontstaan niet juist ten nadele van autisten zullen werken.

Review of The Déjà Vu Experience by Alan S. Brown

Recensie van Pat Thane (red.), The Long History of Old Age (Thames and Hudson, 2005).

In wetenschap en techniek richten metaforen de manier waarop wij denken. Aflevering in de rubriek Words.

In publicaties over zijn experimentele programma besteedde Wundt veel aandacht en kosten aan zijn illustraties. Sarah de Rijcke en Douwe Draaisma hebben zich gericht op de houtsneden van instrumenten en proefopzetten in de zes edities van zijn handboek Grundzüge der physiologischen Psychologie (verschenen tussen 1873 and 1911) en analyseren welke rol die hebben gespeeld in de experimentele cultuur van de toenmalige fysiologische en psychologische wetenschappen.

In het laboratorium van Wundt moesten niet alleen de instrumenten worden gecalibreerd, maar ook de geesten van de psychologen die zich ervan bedienden.

Analyse van twee prospectieve onderzoeken die de Groningse psycholoog en filosoof Gerard Heymans in 1904 en 1906 instelde naar ervaringen van déjà vu en depersonalisatie.